HET BEGINT EN EINDIGT MET MUZIEK

MUZIEK #1

‘De week begint en eindigt met muziek.’ Op maandag en vrijdag verschijnt er onder Notes een muziek video. En midweeks een video of artikel over ‘denkers en doeners’. Dit materiaal komt uit wat ik over de jaren tegenkwam en verzamelde in de research voor lessen en trainingen, later in het ontwikkelen van een museum en nu in de voorbereiding van het schrijven van artikels.

Anders dan bij de publicatie van een nieuwe post krijg je van deze ‘muziek noten’ en ‘denkers en doeners notities’ geen automatische e-mail aankondiging. De Notes vind je op de TREE TIME homepage, als knop in de menubalk aan de bovenzijde van het scherm.

Je vraagt je af wat muziek te zoeken heeft op een chi kung platform?

Gedurende mijn middelbareschooltijd ging de inhoud van de lessen die ons werden aangeboden, grotendeels langs me heen. Mijn leven stond in het teken van muziek. Op een goede dag had een vriendje een deuntje op zijn gitaar voorgespeeld, en ik was meteen verkocht. Ik kreeg een gitaar en vervoegde me wekelijks bij een in de buurt wonende leraar. En wat voor leraar was dat. Een doorgewinterde jazz man die me liefde bijbracht voor het spel van Django Reinhardt. En dat van Joe Pass en Wes Montgomery en de andere gitaarhelden. Terwijl mijn klasgenoten naar Abba en Pink Floyd luisterden, probeerde ik jazzy akkoorden en riffs me eigen te maken. Niet dat ik overmatig veel talent had, maar muziek vulde niettemin mijn tienerjaren.

In die jaren werd in Den Haag, mijn thuisstad, gepoogd de jazz uit het slop te trekken. Iedere zondag werd in een piepklein theater in de Haagse binnenstad een concert georganiseerd. Samen met mijn beste muziekvriend zorgde ik daar zo vaak als mogelijk bij te zijn. We kenden iemand in de organisatie, die ons steevast naar binnen matste en er voor zorgde dat we achterop het toneel in de coulissen konden zitten. Als jonge ventjes keken we tegen de rug van Billy Higgins aan en zagen zijn voeten de hihat en de bassdrum bespelen. We zagen en hoorden van dichtbij Dexter Gordon en Ack van Rooyen en gitaristen als Wim Overgauw en Joop Scholten. ‘Jazz in Pepijn’ zou mede aan de basis staan van North Sea Jazz, waar we de eerste paar edities ook naar binnen konden sneaken.

We vormden een band, die wisselende bezettingen kende, en terwijl klasgenoten weekendbaantjes hadden, vulden wij de tijd met repeteren en met regelmaat op zaterdagavonden in muziekcafé of club op te treden. Geen popmuziek voor ons, maar Miles Davis, Jaco Pastorius en Tony Williams.

Er groeide een nog diepere verbondenheid met muziek. Ik zal achttien zijn geweest, en participeerde in wekelijkse repetities van het gamelan orkest van de Indonesische ambassade. Mijn oren vonden weinig houvast en structuur in deze muziekcultuur, en juist daardoor het ongefilterd zijn werk doen en binnen komen. Toen ik wat later naar Amsterdam verhuisd was, sloot ik me nog voor een periode aan bij de gamelangroep van Ernst Heins. Het in de avond bespelen van de midden-Javaanse gamelan in een stil en schaars verlicht Tropeninstituut of Aziatische afdeling van het Rijksmuseum was een onvergetelijke ervaring.

Terwijl meerdere van mijn muziekvrienden, die het talent wel in overvloed hadden, hun weg vervolgden in de muziekwereld, haakte ik stap voor stap af. Na nogal wat omzwervingen vond ik mijn stiel. Ik studeerde shiatsu, Chinese en Japanse acupunctuur en bekwaamde me in martiale disciplines en chi kung. Ik was op een kruispunt linksaf geslagen, terwijl de muziek, als ik daar mee verder was gegaan, me op een pad naar rechts zou hebben gevoerd. Luisteren naar muziek bleef mijn beste dagelijkse gewoonte, evenals concerten bezoeken in het Amsterdamse Bimhuis en elders. Maar muziek en chi kung beoefening waren wel twee gescheiden werelden. Zo werkt dat nu eenmaal in een samenleving waar alle dingen een strikte definitie krijgen, omlijnd worden en zo hun verknooptheid verliezen. Desondanks vond ik in de chi kung wel degelijk ritme en klankkleur, melodie en samenspel. Zelfs meer dan ik ooit had kunnen ervaren tijdens mijn muziek jaren.

Dat alles leidde ertoe dat ik emplooi vond in een voorheen niet bestaand beroep, dat van chi kung instructeur. Het bracht me in contact met mensen met de meest uiteenlopende achtergronden en ik kon les geven in meerdere Europese landen. In de loop van de jaren ontving ik ook met regelmaat uitnodigingen voor onderricht binnen conservatoria en trokken mijn lessen veel zangers en instrumentalisten aan. De wereld van muziek en die van lichaamsbeheersing en zelfverdediging naderden elkaar zo weer gestaag.

De laatste jaren van mijn loopbaan als instructeur voerden me naar Duitsland. Ik werd gevraagd om clinics te geven binnen een organisatie waar veel medici en paramedici waren aangesloten. De initiator van deze organisatie, de in 1997 overleden Chinese arts Jiao Guo-Rui, had zijn stijl van aanpak 'yang shen gong' genoemd, een klassieke Chinese term, vertaald als 'het voeden van het leven'. Professor Jiao had nauw contact gehad met grootmeester Wang Xiang-Zhai. In de laatste jaren van diens leven was hij zijn lijfarts èn leerling geweest. Ik had op mijn beurt voor de vijfentwintig jaar de traditie en stijl van Wang Xiang-Zhai, de I Chuan, bestudeerd.

Zo bracht ik nu mijn chi kung ervaring naar de Duitse steden waar ik uitgenodigd werd, en liet me vrijuit door de liberale en vrijmakende gedachte van 'yang shen gong' beïnvloeden. 'Het voeden van het leven' beperkt zich allerminst door de beoefening van omlijnde Chinese oefeningen. Het omvat het goede gesprek, het dagelijkse ommetje, het voor anderen koken, een gedicht of verhaal schrijven, of lezen, en uiteraard ook het maken van of luisteren naar muziek.

Sinds de zondagen dat we achterop het toneel vol verwondering zaten te kijken en te luisteren naar Han Bennink en Rob Agerbeek zijn vijftig jaar gepasseerd. Zo lang heeft het geduurd voordat ik eindelijk besefte het scheiden van de dingen het leven er niet beter op maakt. Chi kung kan net zo min zonder muziek als muziek maken zonder lichaam.

Daarom laat ik op een platform voor chi kung de week beginnen en eindigen met muziek.

Zo begon de week op maandag 30 juni met …

En eindigde de week op vrijdag 4 juli met …